что означает жаным сол на казахском языке
жаным+сол
1 сол
сонда — там, у того
сонымен — с ним, с этим
(быть в плохом настроении) сол жағынан тұру — встать с левой ноги
2 солғын
3 солқ
4 солқылдақ
5 сол
солға – налево
сол жақтан – слева
6 солған
7 солғұрлым
8 солғындану
9 солғындық
10 солқылдақтық
11 солқылдау
12 сол жақтағы асимметрия
13 сол жерде
14 солғын
15 солқылдақ
16 солқылдау
17 ауылдас
послов. «Ауылдасың кім болса, туысқаның сол болады» — «Кто тебе сосед, тот тебе и родственник»
18 ащы
19 кез
кез болу — встретиться; наткнуться
бір кезде — когда-то, в одно время; вдруг
20 көз
қой көз — серые глаза, сероглазый
көзінің аласымен қарады — он смотрел, выпучив глаза
шарай көзге — не в бровь, а в глаз
көз іліндіру — сомкнуть глаза; вздремнуть
көрер көзге, естір құлаққа ұят қылық — никуда не годная привычка
См. также в других словарях:
әйтіреу — (Гур., Есб.; Рес., Волг.) әйтеуір. Ә й т і р е у, сол аурудан жаным қалды ау (Гур., Есб.). – Бұл қай қарға? – Қарға ғой ә й т і р е у (Рес., Волг.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жаным+сол
41 принципал
42 рантье-мемлекет
43 сұрып
44 ұсыныс заңы
45 шетелдік тауарлар
46 шотты дебеттеу
47 эксцедент
48 Кредиттің мәні мен атқарымы
Кредит – банкінің қарызгерге қайтарылатын етіп мерзімге және белгілі бір ақыға ақша беруі. Кредиттің мәні мынада:
Кредит – это предоставление банком денег заемщику на срок с возвратом и за определенную плату. Сущность кредита проявляется в:
— бір тұлғаның уақытша бос ақшалай қаражатын шоғырландыру;
— аккумуляции временно свободных денежных средств одного лица;
— уақытша бос ақшаны ақыға басқа тұлғаға уақытша пайдалануға беру;
— передаче временно свободных денег за плату во временное пользование другому лицу;
— қолда бар ақшаны ақша айналысында қолда жоқ ақшамен ауыстыру.
— замещение наличных денег безналичными деньгами в денежном обращении.
Кредит – қаржының бір бөлігі және қаржы орындайтын атқарымдарды атқарады, олар:
Кредит – это часть финансов, который выполняет те же функции, что и финансы:
— ақша қорларын және қолма-қол ақшалай қаражатты қалыптастыру;
— формирование денежных фондов и наличных денежных средств;
— ақша қорлары мен қолма-қол ақшалай қаражатты пайдалану;
— использование денежных фондов и наличных денежных средств;
Кредит, несие және қарыз арасында қандай айырмашылық бар?
Какая существует разница между кредитом, ссудой и займом?
Кредитте банк немесе несие ұйымы қарыз беруші болады.
При кредите заимодавцем выступает банк или кредитная организация.
Тек ақша ғана қарыз заты болыр табылады. Кредиттің несиеден немесе қарыздан айырмашылығы осында.
Предметом займа являются только деньги. Этим кредит отличается от ссуды или займа.
Несие – затты бір тараптан (несие берушіден) екінші тарапқа (несие алушыға) уақытша тегін пайдалануға беруі, екінші тарап осы затты шартта уағдаласылған күйде қайтаруға міндеттенеді.
Ссуда – это передача вещи одной стороной (ссудодателем) в безвозмездное временное пользование другой стороне (ссудополучателю), которая обязуется вернуть ту вещь в состоянии, обусловленном договором.
Қарыз – бір тараптың (қарыз берушінің) екінші тараптың (қарыз алушының) меншігіне ақша немесе басқа бір затты қарызгердің қарыз берушіге сол заттың сомасын (қарыз сомасын) немесе өзі алған нақ сол тектегі және сападағы басқа заттың тең мөлшерін қайтаруға міндеттеп беруі.
Заем – передача одной стороной (займодателем) в собственность другой стороне (заемщику) денег или другой вещи с обязательством заемщика возвратить займодателю ту же сумму вещи (сумму займа) или равное количество других полученных им вещей того же рода и качества.
Кредит несиегердің ақшалай капиталының қозғалысқа түсу нысаны болып табылады. Ол несиегердің капиталын (меншікті немесе депозиттік салым нысанында тартылған) қарызгердің қарыз капиталына айналуын қамтамасыз етеді. Кредит бойынша қатынас – несиегер мен қарызгердің арасындағы қаржы қатынасы, бұл қатынас кредиттің шамасын еселей түсу мақсатындағы капиталдың ауыспалы айналымымен байланысты.
Кредит представляет собой форму движения денежного капитала кредитора. Он обеспечивает превращение капитала кредитора (собственного или привлеченного в форме депозитных вкладов) в заемный капитал заемщика. Отношения по кредиту — это финансовые отношения между кредитором и заемщиком, связанные с кругооборотом капитала в целях приращения его величины.
Кредиттің ең кең тараған жіктелімі:
Наиболее распространенная классификация кредитов:
— нысандары бойынша (коммерциялық, банкілік, тұтынушылық, мемлекеттік, ипотекалық, халықаралық несиелер);
— по формам (коммерческие, банковские, потребительские, государственные, ипотечные, международные кредиты);
— мерзімі бойынша (қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді);
— по срокам (краткосрочные, среднесрочные, долгосрочные);
— қамтамасыз етілу түрлері бойынша (қамтамасыз етілген, қамтамасыз етілмеген).
— по видам обеспечения (обеспеченный, необеспеченный).
Какие отличительные свойства кредита относятся к его квалификационным признакам?
Өзіндік белгілер несиенің нақты тобының айрықша қасиеті, оның басты ерекшелігі болып табылады. Өзіндік белгілерге мыналарды жатқызуға болады:
Квалификационные признаки представляют собой отличительные свойства данной группы кредитов, ее главную особенность. К квалификационным признакам можно отнести:
— несиенің таралу аясы;
— сферу распространения кредита;
— несиенің берілу мақсаты;
— цель предоставления кредита;
— несиенің қамтамасыз етілуі.
Таралу аясына қарай несие халықаралық және ішкі несиелерге бөлінеді. Халықаралық несиені шетелдік банкілер, несие ұйымдары, шет мемлекеттердің қорлары, үкіметтері береді. Ішкі несиені отандық банкілер береді.
По сфере распространения кредиты делятся на международные и внутренние. Международный кредит предоставляется зарубежными банками, кредитными организациями, фондами, правительствами иностранных государств. Внутренний кредит отечественными банками.
— қаржылай несие – банкінің қарызгерге несие шарты талабымен тікелей ақша беруі;
— финансовый кредит – это прямая выдача денег банком заемщику на условиях кредитного договора;
— коммерциялық несие – өнімді жеткізушінің (сатушының) сатып алушыға жөнелтілген тауар үшін төлемнің мерзімін ұзарту немесе оны бөліп-бөліп төлеу нысанында беру;
— коммерческий кредит – это предоставление поставщиком (продавцом) продукции покупателю в форме отсрочки или рассрочки платежа за отправленный товар;
— тауарлай несие – бір тараптың екінші тарапқа зат беруі;
— товарный кредит – это предоставление одной стороной другой стороне вещи;
— инвестициялық салық несиесі – салық төлеудің өзгертілуі, мұнда шаруашылық жүргізуші субъектіге өзінің салық бойынша төлемдерін белгілі бір мерзім аралығында және белгілі бір шекте азайтуға мүмкіндік беріледі, несие сомасы мен есептелген пайыздар кейіннен кезең-кезеңмен төленеді;
— инвестиционный налоговый кредит – это изменение уплаты налога, при котором хозяйствующему субъекту предоставляются возможность в течение определенного срока и в определенных пределах уменьшить свои платежи по налогу с последующей поэтапной уплатой сумм кредита и начисленных процентов;
— салық несиесі – салықтарды төлеу бойынша мерзімін ұзарту немесе бөліп-бөліп төлеу;
— налоговый кредит – это отсрочка или рассрочка по уплате налогов.
— бланкілік, яғни қамтамасыз етілмейтін несие;
— бланковые, т.е. без обеспечения;
— қамтамасыз етілген, яғни қамсыздандырылған несие болып келеді.
— обеспеченные, т.е. имеющие обеспечение.
Делдалдық заңды тұлғалардың ақша қорлары мен жеке тұлғалардың ақшалай табысының ауыспалы айналымы барысында уақытша босаған ақшалай қаражатты қайта бөлу жолымен жүзеге асырылады.
Посредничество осуществляется путем перераспределения денежных средств, временно высвобождающихся в процессе кругооборота денежных фондов юридических лиц и денежных доходов физических лиц.
Ресурстарды қайта бөлудің басты өлшемі — қарызгердің осы ресурстарды пайдаланудан табыс алуы. Ресурстар деңгейлес шаруашылық байланыстар бойынша — несиегерден қарызгерге қайта бөлінеді.
Главным критерием перераспределения ресурсов выступает прибыльность использования этих ресурсов заемщиком. Ресурсы перераспределяются по горизонтали хозяйственных связей — от кредитора к заемщику.
Берілген және алынған қарыз қаражатының ақысы қандай факторлардың ықпалымен қалыптасады?
Под влиянием каких факторов формируется плата отданных и полученных заемных средств?
Берілген және алынған қаражат үшін төленетін ақы қарыз қаражатының сұранымы мен ұсынымының әсерімен қалыптасады.
Плата за отданные и полученные средства формируется под влиянием спроса и предложения заемных средств.
49 Шағым-талап қою
Біз сізбен өзіміздің шағым-талабымыз жөнінде әңгімеліскіміз келеді.
Мы хотели бы поговорить с вами относительно нашей рекламации.
Мен сіздің қойған кінәраттарыңызды білемін және осы іспен дереу айналыспақпын.
Я уже знаю о ваших претензиях и немедленно займусь этим делом.
Иә, біз сіздің шағым-талапты алдық, бірақ оны әлі қарай қойған жоқпыз.
Да, мы получили вашу рекламацию, но еще не рассмотрели ее.
Біз сіздің шағым-талабыңызды талқылап та қойдық.
Мы уже обсудили вашу рекламацию.
Шағым-талаптың бізге бұдан екі апта бұрын түскені мәлім.
Нам известно, что рекламация поступила к нам две недели назад.
Шағым-талапта келісімшарт талаптарына сәйкес талап етілетін барлық деректер көрсетілген.
В рекламации указаны все данные, которые требуются в соответствии с условиями контракта.
Сіз хабарлаған нәрселердің бәрі біз үшін және дайындаушы зауыт үшін қолайсыз.
Все, что вы нам сообщили, неприятно для нас и для завода-изготовителя.
Иә, біз бұл қолайсыз мәселенің байыбына баруымыз керек.
Да, нам необходимо разобраться с этой неприятной проблемой.
Біз сіздерден біздің қойған кінәраттарымызды қарап, біздің шотымызға 500 000 мың теңгедей ақша аударуларыңызды өте-мөте сұраймыз.
Мы настоятельно просим вас рассмотреть наши претензии и перевести на наш счет около 500 000 тенге.
Это серьезная проблема.
Жақсы, біз сіздердің кінәраттарыңызды қараймыз, олар әділ болса, сіздің шотқа қажетті соманы аударамыз.
Хорошо, мы рассмотрим ваши претензии и, если они справедливы, переведем на ваш счет нужную сумму.
Біз кінәраттарымыздың бұдан былай да қанағаттандырылуы үшін сіздер барлық шараларды қолданасыздар деген үміттеміз.
Мы надеемся, что вы примете все меры для дальнейшего удовлетворения нашей рекламации.
— басты фирмада қаралып жатыр.
— уже рассматриваются в головной фирме.
Тауардың сапасы техникалық шарттарға сай келмейді.
Качество товара не отвечает техническим условиям.
Товар находится в плохом состоянии.
Шағым-талап қойылған материал сатылмайды.
Рекламационный материал не может быть продан.
Сіздің тауардың сапа сертификаты жоқ.
На ваш товар нет сертификата качества.
Осы кезге дейін тауар жақсы күйде түсіп келген еді, ал бұл жолы біз түңіліп отырмыз.
До сих пор товар поступал в хорошем состоянии, но на этот раз мы были разочарованы.
Біз тауардың мүлтіксіз болғанын білеміз, бірақ әрқашан да мүлт кетуі мүмкін ғой.
Я знаю, что товары были безупречны, но исключения могут быть всегда.
Сіз кінәратты тауардың жеткізілуін талап етіп отырсыз. Жақсы, біз оны қабылдаймыз, бірақ сіз бағаны 15%-ға төмендететін болыңыз.
Вы настаиваете на поставках рекламационного товара. Хорошо, мы примем его, но при условии, если вы снизите цену на 15%.
Біз бағаның төмендетілуін сұраймыз.
Мы просим о снижении цены.
Себеп тауардың сапасы біздер келіскен талаптарға сай келмеуінде болып отыр.
Причина состоит в том, что качество товара не соответствует согласованным нами требованиям.
Кепілдік мерзімі әлі өтпегендіктен.
Поскольку срок гарантии еще не истек.
— біз аталған кемістіктердің тегін жойылуын сұраймыз.
— мы просим о бесплатном устранении перечисленных неполадок.
Біз кепілдікті жөндеудің барлық жағдайларын тексереміз.
Все случаи гарантийного ремонта мы проверим.
Егер сіздер кепілдікті жөндеуді талап етсеңіздер, онда біздің мамандарымыз аталмыш ақаулар жөнінде қорытынды беруі керек.
Если вы настаиваете на гарантийном ремонте, то необходимо, чтобы наши специалисты дали заключение относительно указанной неисправности.
Кепілдік мерзімі әлі өткен жоқ.
Срок гарантии еще не истек.
Біздің фирма шағым-талапты қабылдай алмайды, өйткені кепілдікті мерзімі өткен.
Наша фирма не может признать рекламацию, так как истек гарантийный срок.
Жабдық дайындаушы-зауыттың ақаулары себепті істен шыққан.
Оборудование вышло из строя по причине дефектов завода-изготовителя.
Істен шығу тапсырыскер мен жеткізуші қол қойған актіде көрсетілуге тиіс.
Выход из строя должен быть зафиксирован в акте, подписанном заказчиком и поставщиком.
Біз сіздің кепілдікті мерзімді ұзарту туралы өтінішіңізді қанағаттандыра алмаймыз. Жабдық сіздің қызметкерлердің кінәсынан істен шыққан.
Мы не можем удовлетворить вашу просьбу о продлении гарантийного срока. Оборудование вышло из строя по вине вашего персонала.
Ақаулы жабдықтың қайтарылуы туралы мәселені әрбір жеке жағдайда жеткізуші мен тапсырыскердің өкілдері шешеді.
Вопрос о возврате дефектного оборудования будет решаться представителями поставщика и заказчика в каждом отдельном случае.
Ешқандай кемшілік жоқ.
Нет никаких неисправностей.
Машинаны бөлшектеу кезінде мамандар өндіріс үдерісінде (жеткізу кезеңінде) пайда болған ақауларды тапты.
При разборке машины специалисты обнаружили дефекты, которые возникли в процессе производства (в период доставки).
Ақаулар тек машиналар іске қосылғаннан кейін ғана табылды.
Дефекты были обнаружены только после пуска машины.
Приборларды тексеру олардың мінсіз күйде екенін көрсетті.
Проверка приборов показала, что они были в безукоризненном состоянии.
Машиналардың кемшіліктері туралы біздің мамандар тікелей зауытта айтады.
О недостатках машины наши специалисты расскажут непосредственно на заводе.
Біз мән-жайды сол жерде анықтай алар едік.
Мы могли бы на месте выяснить обстановку.
Мен бұл шағым-талапты қанағаттандырудың мынадай жолдарын ұсынғым келеді.
Я хочу предложить вам следующий путь удовлетворения этой рекламации.
Дайындаушы зауыт мамандарды іссапармен жібереді, олар қондырғыдағы кемістіктерді тексеріп, оларды жою мәселесін шешеді.
Завод-изготовитель откомандирует специалистов, которые проверят неисправности в установке и решат вопрос об их устранении.
Сонан соң осы зауыт жөнделген машиналарды немесе жөндеу үшін қосалқы бөлшектерді жібереді.
Затем этот же завод вышлет вам исправные машины или запасные части для ремонта.
Біз құрастырушыларды жібереміз, олар ақаулы бөлшектерді ауыстырады немесе жаңа машиналарды құрастырады.
Мы пошлем монтажников, которые заменят дефектные детали или произведут монтаж новых машин.
Біз мамандарыңыздың бізге тез жіберілуін сұраймыз.
Мы просим срочно прислать нам ваших специалистов.
Дайындаушы-зауыт сіздерге мамандарды (құрастырушыларды) жібереді.
Завод-поставщик направит вам специалистов (монтажников).
Зауыт. үшін мамандар жіберуге дайын.
Завод готов направить специалистов, чтобы.
— кемістік шынында да біздің есебімізден жойылуға тиіс пе, жоқ па дегенді тексеру
— проверить, действительно ли устранение неполадок должно быть произведено за наш счет.
Мамандардың іссапарын ресімдеу үшін бізге біраз уақыт керек.
Для оформления командировки специалистов нам нужно некоторое время.
Біз тексерудің нәтижелері туралы күні бұрын уағдаласып алуымыз керек.
Нам необходимо заранее договориться о результатах проверки.
Шығынды кім көтеретіні біздің мамандар мен сіздің мамандар қол қоятын қорытынды хаттамадан анық болады.
Кто будет нести расходы, выяснится из заключительного протокола, который будет подписан нашими и вашими специалистами.
Егер сынық сатып алушының (сатушының) кінәсінен болса, оны жоюға байланысты шығындардың бәрін сол көтереді.
Покупатель (продавец) несет все расходы, связанные с устранением поломки, если она произошла по его вине.
Егер сыныққа кінәлі беймәлім болып қалса, шығынды кім көтереді?
Кто понесет расходы, если виновник поломки останется неизвестным?
Егер сыныққа кінәлі беймәлім болса, онда кеңесу үшін тиісті мамандар тартылады.
Если виновник поломки неизвестен, то для консультации привлекаются соответствующие специалисты.
Біздің мамандар сіздердің мамандармен егжей-тегжейлі сұбхаттасқаннан кейін бұл мәселені шеше алады.
Наши специалисты после исчерпывающей беседы с вашими специалистами смогут решить этот вопрос.
Келісімшарт негізделіп жасалған үлгілердің сапасы әлдеқайда жақсы болған еді.
Образцы, на основе которых был заключен контракт, были гораздо лучшего качества.
Біздің пікіріміз басқаша.
У нас другое мнение.
Сіздерге жеткізілген тауарлар шынында да бұрын жіберілген үлгілерден өзгеше, бірақ тауарлардың сапасы нашарлаудан гөрі жақсара түскен.
Поставленные вам товары действительно отличаются от высланных ранее образцов, но качество товаров скорее улучшилось, чем ухудшилось.
Бұл осындай шағым-талаптың алғашқысы.
Это первая рекламация такого рода.
Кемістік біліксіздікпен қызмет көрсетуге байланысты пайда болған.
Неисправность возникла в связи с неквалифицированным обслуживанием.
Тауардың соңғы топтамасы буып-түюдің зақымдалуы себепті сапасы нашар болған.
Последняя партия товара оказалась недоброкачественной из-за повреждения упаковки.
Буып-түю жөнінде осы кезге дейін шағым түспеген-ді.
До сих пор не поступало никаких жалоб на упаковку.
Түскен тауар нұсқаулықтарға сай буып-түйілмеген.
Поступивший товар не был упакован в соответствии с инструкциями.
Тауар мұқият буып-түйілген.
Товар был аккуратно упакован.
Бірақ біз буып-түюдің (өнімнің) бүлінгені жайында айтып отырмыз.
Но мы говорим о порче упаковки (продукции).
Шынтуайтына келгенде, мәселе буып-түюде болса керек.
По всей вероятности, дело в упаковке.
Әңгіме буып-түюдің зақымдалғаны жайында болып отыр.
Речь идет о повреждении упаковки.
Сіздерде зақымдалған жәшіктер бар.
У вас имеются повреждения ящиков.
Тасымалдау кезінде зақымдалған.
Повреждения произошли во время транспортировки.
Буып-түюдің зақымдалғаны анықталмады.
Повреждений упаковки не было обнаружено.
Мұның қалай болғаны бізге мүлде түсініксіз, өйткені біз осы кезге дейін буып-түюге қатысты ешқандай кінәратталап алған жоқпыз.
Нам просто непонятно, как это могло произойти, так как до сих пор мы не получали никаких претензий относительно упаковки.
Бұл ретте сатып алушының кінәсынан зақымдалған.
В данном случае повреждение произошло по вине покупателя.
Біз сапасы нашар тауарды фирманың ауыстыруға дайын екенін білгіміз келеді.
Мы хотели бы узнать о готовности фирмы заменить недоброкачественный товар.
Дайындаушы-зауыт шағым-талап түсірілген тауарды алған бойда, оның әділдігіне көз жеткізіп, дереу сіздерге хабарлайды.
Как только завод-изготовитель получит товар, на который поступила рекламация, он убедится в справедливости ее и тотчас же поставит вас в известность.
Сізден кінәратты тауарды қайтаруды және сараптаманың актісін жіберуді сұраймыз.
Просим вас вернуть рекламационный товар и прислать акт экспертизы.
Сатушы сапасы нашар тауардың барлық топтамасын ауыстыруға дайын.
Продавец готов заменить всю партию недоброкачественного товара.
Қайтарылатын тауар алынғаннан кейін залал өтеледі.
Возмещение убытков будет произведено после получения возвращаемого товара.
Біз, әлбетте, тауардың барлық топтамасын ауыстыруға дайынбыз.
Мы, само собой разумеется, готовы заменить всю партию товара.
Бірақ сіздер кінәратты тауарларды кері салып жіберуге тиіссіздер.
Но вы должны выслать назад рекламационные товары.
Біз бұл шағым-талаптан құтылу үшін тауарларды олар үшін шот ұсынбай-ақ жеткіземіз.
Чтобы покончить с этой рекламацией, мы поставим товары, не выставляя за них счет.
Әңгіме басқа бөлшектерді ауыстыру жайында болып отыр.
Речь идет о замене других деталей.
Бірақ біз сіздерге тауардың қайтарылуы жөнінде нұсқаухат жібереміз.
Но мы передадим вам разнарядки на возврат товара.
Келісімшарт бойынша сіз бізге үшінші тоқсанда 20 машина жеткізуге тиіс едіңіз.
По контракту вы должны были поставить нам в третьем квартале 20 машин.
Біз тек 15-ін ғана алдық.
Мы же получили только 15.
Демек, сіздің кінәңізден жеткізілім бес ай мерзімге кешіктірілді.
Следовательно, по вашей вине произошла просрочка в поставках на срок пять месяцев.
Артта қалушылық осы кезге дейін жойылған жоқ.
Отставание до сих пор не ликвидировано.
Сізден. үшін шара қолдануды сұраймыз.
Просим вас принять меры для.
— устранения этих недостатков.
Біз сізге. жетіспейтіндігі жөнінде шағым-талап табыс еттік.
Мы передали вам рекламацию относительно недостачи.
— тауардың барлық топтамасында дерлік орын алып отыр.
— имеется почти во всех партиях товара.
Жетіспеушілік үшін жауапкершілік сіздің тарапқа жүктелуге тиіс.
Ответственность за недостачу должна нести ваша сторона.
Бұл фактілерді біз тексереміз.
Эти факты мы должны проверить.
Жетіспейтін тауарлар туралы дәл деректерді хабарлаңызшы.
Сообщите, пожалуйста, точные данные о недостающих товарах.
Жөнелтілген күнді, вагонның нөмірін, жүкқұжаттың нөмірін және вагондардың бір теміржолдан екінші теміржолға табысталу тізімдемесінің нөмірін хабарлаңызшы.
Сообщите, пожалуйста, дату отгрузки, номер вагона, номер накладной и номер ведомости передачи вагонов от одной железной дороги другой дороге.
50 Іссапар. Кеден тексермелеуі мен төлқұжат бақылауы
Айтыңызшы, бұл жерде кеден тексермелеуі мен төлқұжат бақылауы қайда?
Скажите, пожалуйста, где здесь таможенный досмотр и паспортный контроль?
Тексеру ұшу алаңына шығар есіктің алдында жүргізіледі.
Проверка производится у выхода на летное поле.
Мен әлі кеден мағлұмдамасын толтырған жоқпын.
Я еще не заполнил таможенную декларацию.
Вот, пожалуйста, бланк.
Сіз оны қазақ және орыс тілдерінде толтырыңыз.
Заполните его на казахском и русском языках.
Сызбаңыз, тек «жоқ» немесе «бар» деп жазыңыз.
Прочерков не делайте, а пишите «нет» или «да».
Кеден мағлұмдамасын көрсетіңізші.
Предъявите, пожалуйста, таможенную декларацию.
Мінекейіңіз, менің мағлұмдамам.
Вот, пожалуйста, моя декларация.
Баж төленгені туралы міне менің түбіршегім.
Вот моя квитанция об уплате пошлины.
Мен. алып келе жатырмын.
— только вещи личного пользования.
— вещи, ввоз (вывоз) которых запрещен
— вещи, за которые не уплачена пошлина
Жоқ. Бәрі кеден мағлұмдамасында көрсетілген.
Нет. Все указано в таможенной декларации.
Жақсы, енді сіз жолжүкті ресімдеуіңізге болады.
Хорошо, теперь вы можете оформлять багаж.
Заттарды таразыға қойыңыз.
Ставьте вещи на весы.
Сізде салмақ артық болып тұр.
Сол үшін ақы төлеңіз.
Мінекейіңіз, артық салмаққа төленгені үшін түбіршек.
Вот, пожалуйста, квитанция об оплате за лишний вес.
Төлқұжат бақылауына өтіңіз.
Пройдите на паспортный контроль.
Мен. шақыруымен бара жатырмын.
Я еду по приглашению.
Мен екі аптаға (алты айға) бара жатырмын.
Я еду на две недели (шесть месяцев).
Бәрі дұрыс. Өте беріңіз.
Все в порядке. Проходите, пожалуйста.
51 Кредиттің мәні мен атқарымы
Кредит – банкінің қарызгерге қайтарылатын етіп мерзімге және белгілі бір ақыға ақша беруі. Кредиттің мәні мынада:
Кредит – это предоставление банком денег заемщику на срок с возвратом и за определенную плату. Сущность кредита проявляется в:
— бір тұлғаның уақытша бос ақшалай қаражатын шоғырландыру;
— аккумуляции временно свободных денежных средств одного лица;
— уақытша бос ақшаны ақыға басқа тұлғаға уақытша пайдалануға беру;
— передаче временно свободных денег за плату во временное пользование другому лицу;
— қолда бар ақшаны ақша айналысында қолда жоқ ақшамен ауыстыру.
— замещение наличных денег безналичными деньгами в денежном обращении.
Кредит – қаржының бір бөлігі және қаржы орындайтын атқарымдарды атқарады, олар:
Кредит – это часть финансов, который выполняет те же функции, что и финансы:
— ақша қорларын және қолма-қол ақшалай қаражатты қалыптастыру;
— формирование денежных фондов и наличных денежных средств;
— ақша қорлары мен қолма-қол ақшалай қаражатты пайдалану;
— использование денежных фондов и наличных денежных средств;
Кредит, несие және қарыз арасында қандай айырмашылық бар?
Какая существует разница между кредитом, ссудой и займом?
Кредитте банк немесе несие ұйымы қарыз беруші болады.
При кредите заимодавцем выступает банк или кредитная организация.
Тек ақша ғана қарыз заты болыр табылады. Кредиттің несиеден немесе қарыздан айырмашылығы осында.
Предметом займа являются только деньги. Этим кредит отличается от ссуды или займа.
Несие – затты бір тараптан (несие берушіден) екінші тарапқа (несие алушыға) уақытша тегін пайдалануға беруі, екінші тарап осы затты шартта уағдаласылған күйде қайтаруға міндеттенеді.
Ссуда – это передача вещи одной стороной (ссудодателем) в безвозмездное временное пользование другой стороне (ссудополучателю), которая обязуется вернуть ту вещь в состоянии, обусловленном договором.
Қарыз – бір тараптың (қарыз берушінің) екінші тараптың (қарыз алушының) меншігіне ақша немесе басқа бір затты қарызгердің қарыз берушіге сол заттың сомасын (қарыз сомасын) немесе өзі алған нақ сол тектегі және сападағы басқа заттың тең мөлшерін қайтаруға міндеттеп беруі.
Заем – передача одной стороной (займодателем) в собственность другой стороне (заемщику) денег или другой вещи с обязательством заемщика возвратить займодателю ту же сумму вещи (сумму займа) или равное количество других полученных им вещей того же рода и качества.
Кредит несиегердің ақшалай капиталының қозғалысқа түсу нысаны болып табылады. Ол несиегердің капиталын (меншікті немесе депозиттік салым нысанында тартылған) қарызгердің қарыз капиталына айналуын қамтамасыз етеді. Кредит бойынша қатынас – несиегер мен қарызгердің арасындағы қаржы қатынасы, бұл қатынас кредиттің шамасын еселей түсу мақсатындағы капиталдың ауыспалы айналымымен байланысты.
Кредит представляет собой форму движения денежного капитала кредитора. Он обеспечивает превращение капитала кредитора (собственного или привлеченного в форме депозитных вкладов) в заемный капитал заемщика. Отношения по кредиту — это финансовые отношения между кредитором и заемщиком, связанные с кругооборотом капитала в целях приращения его величины.
Кредиттің ең кең тараған жіктелімі:
Наиболее распространенная классификация кредитов:
— нысандары бойынша (коммерциялық, банкілік, тұтынушылық, мемлекеттік, ипотекалық, халықаралық несиелер);
— по формам (коммерческие, банковские, потребительские, государственные, ипотечные, международные кредиты);
— мерзімі бойынша (қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді);
— по срокам (краткосрочные, среднесрочные, долгосрочные);
— қамтамасыз етілу түрлері бойынша (қамтамасыз етілген, қамтамасыз етілмеген).
— по видам обеспечения (обеспеченный, необеспеченный).
Какие отличительные свойства кредита относятся к его квалификационным признакам?
Өзіндік белгілер несиенің нақты тобының айрықша қасиеті, оның басты ерекшелігі болып табылады. Өзіндік белгілерге мыналарды жатқызуға болады:
Квалификационные признаки представляют собой отличительные свойства данной группы кредитов, ее главную особенность. К квалификационным признакам можно отнести:
— несиенің таралу аясы;
— сферу распространения кредита;
— несиенің берілу мақсаты;
— цель предоставления кредита;
— несиенің қамтамасыз етілуі.
Таралу аясына қарай несие халықаралық және ішкі несиелерге бөлінеді. Халықаралық несиені шетелдік банкілер, несие ұйымдары, шет мемлекеттердің қорлары, үкіметтері береді. Ішкі несиені отандық банкілер береді.
По сфере распространения кредиты делятся на международные и внутренние. Международный кредит предоставляется зарубежными банками, кредитными организациями, фондами, правительствами иностранных государств. Внутренний кредит отечественными банками.
— қаржылай несие – банкінің қарызгерге несие шарты талабымен тікелей ақша беруі;
— финансовый кредит – это прямая выдача денег банком заемщику на условиях кредитного договора;
— коммерциялық несие – өнімді жеткізушінің (сатушының) сатып алушыға жөнелтілген тауар үшін төлемнің мерзімін ұзарту немесе оны бөліп-бөліп төлеу нысанында беру;
— коммерческий кредит – это предоставление поставщиком (продавцом) продукции покупателю в форме отсрочки или рассрочки платежа за отправленный товар;
— тауарлай несие – бір тараптың екінші тарапқа зат беруі;
— товарный кредит – это предоставление одной стороной другой стороне вещи;
— инвестициялық салық несиесі – салық төлеудің өзгертілуі, мұнда шаруашылық жүргізуші субъектіге өзінің салық бойынша төлемдерін белгілі бір мерзім аралығында және белгілі бір шекте азайтуға мүмкіндік беріледі, несие сомасы мен есептелген пайыздар кейіннен кезең-кезеңмен төленеді;
— инвестиционный налоговый кредит – это изменение уплаты налога, при котором хозяйствующему субъекту предоставляются возможность в течение определенного срока и в определенных пределах уменьшить свои платежи по налогу с последующей поэтапной уплатой сумм кредита и начисленных процентов;
— салық несиесі – салықтарды төлеу бойынша мерзімін ұзарту немесе бөліп-бөліп төлеу;
— налоговый кредит – это отсрочка или рассрочка по уплате налогов.
— бланкілік, яғни қамтамасыз етілмейтін несие;
— бланковые, т.е. без обеспечения;
— қамтамасыз етілген, яғни қамсыздандырылған несие болып келеді.
— обеспеченные, т.е. имеющие обеспечение.
Делдалдық заңды тұлғалардың ақша қорлары мен жеке тұлғалардың ақшалай табысының ауыспалы айналымы барысында уақытша босаған ақшалай қаражатты қайта бөлу жолымен жүзеге асырылады.
Посредничество осуществляется путем перераспределения денежных средств, временно высвобождающихся в процессе кругооборота денежных фондов юридических лиц и денежных доходов физических лиц.
Ресурстарды қайта бөлудің басты өлшемі — қарызгердің осы ресурстарды пайдаланудан табыс алуы. Ресурстар деңгейлес шаруашылық байланыстар бойынша — несиегерден қарызгерге қайта бөлінеді.
Главным критерием перераспределения ресурсов выступает прибыльность использования этих ресурсов заемщиком. Ресурсы перераспределяются по горизонтали хозяйственных связей — от кредитора к заемщику.
Берілген және алынған қарыз қаражатының ақысы қандай факторлардың ықпалымен қалыптасады?
Под влиянием каких факторов формируется плата отданных и полученных заемных средств?
Берілген және алынған қаражат үшін төленетін ақы қарыз қаражатының сұранымы мен ұсынымының әсерімен қалыптасады.
Плата за отданные и полученные средства формируется под влиянием спроса и предложения заемных средств.
52 Несиелендіру қағидаты
Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:
Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:
Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.
Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.
Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.
Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.
Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?
Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?
Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.
В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.
Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:
Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:
— несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.
— страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.
Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.
Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).
Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.
Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.
Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:
В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:
— мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;
— залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;
— борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;
— гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;
— несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.
— кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.
Кепілдің екі нысаны бар:
Существует две формы залога:
— мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;
— залог с оставлением имущества у залогодателя;
— кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).
— залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).
Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?
Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?
Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.
В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.
Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?
Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?
Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.
Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.
Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?
Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:
Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:
— қарызгердің “салиқалылығы”, ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;
— “солидность“ заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;
— қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге “қабілеттілігі”;
— “способность” заемщика производить конкурентоспособную продукцию;
— “кірісі”, мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;
— “доходы”, при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;
— несие ресурстарының пайдаланылу “мақсаты”;
— “цель” использования кредитных ресурсов;
— несие “сомасы”, бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;
— “сумма” кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;
— “өтеу”, бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;
— “погашение”, этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;
— несиенің “қамтамасыз етілуі”, яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.
— “обеспечение” кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.
Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.
Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.
Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).
Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.
Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.
53 ата
атаңа не істесең, алдыңа сол келер — как ты относишься к своему родителю, так и твои дети будут относиться к тебе
атамның атасы — предок, досл. дедушка моего дедушки
См. также в других словарях:
әйтіреу — (Гур., Есб.; Рес., Волг.) әйтеуір. Ә й т і р е у, сол аурудан жаным қалды ау (Гур., Есб.). – Бұл қай қарға? – Қарға ғой ә й т і р е у (Рес., Волг.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі